کنجد سفید
کنجد سفید گیاه علفی یک ساله است که دارای کاربردهای فراوانی در دارو، غذا، نوشیدنی و … دارد. بخش داروئی کنجد گیاه آن می باشد. ارزش غذایی بالایی دارد. در مناطق گرمسیری رشد می کند. موطن اصلی آن جنوب غربی آسیاست و در ایران استان های فارس ،اصفهان و خوزستان منبع اصلی این گیاه هستند.
تاریخچه کنجد سفید:
استفاده از کنجد قدمتی طولانی دارد. نخستین دست نوشته هایی مربوط به دانه کنجد به سه هزار سال قبل از میلاد مسیح باز و به تمدن آشوری بر می گردد. درسال های بین 425 و 484 مورخ یونانی هرودوت در آثار خود به وجود این گیاه در بین النهرین اشاره نموده است. در همین حال منشاء اصلی کنجد را آسیا و ایران می داند. کاشت این گیاه در ایران به 2000 سال قبل از میلاد می رسد. استفاده از دانه کنجد ارزش غذایی بالایی دارد. در ایران استان فارس از قدیم الایام مورد کشت کنجد قرار می گرفته است. دانه های کنجد جزو باستانی ترین خوراکی های روی کره زمین هستند.
در واقع گیاه کنجد کُهن‌ترین گیاهی است که به‌خاطر دانه‌ها و روغنش کاشت می‌شود. کنجد در فرهنگ سرزمین های شرقی، مدیترانه ای و آفریقایی، ارزش بالایی دارد و هزاران سال است که برای خوش طعم کردن غذا، تهیه روغن و تقویت و سلامت پوست از آن استفاده می‌شود. کنجد نسبت به سایر دانه ها، بیشترین مقدار چربی را دارد و به‌دلیل طعم فوق العاده‌اش، به‌صورت های مختلف از جمله ارده، روغن کنجد و غیره، در سراسر دنیا مورد استفاده قرار می گیرد.
مشخصات گیاه کنجد سفید و طریقه رشد و نمو آن:
کنجد گیاهی علفی یک ساله است. این گیاه کرک دار با ساقه های افراشته ای که ارتفاع آن به سی تا شصت سانتی متر می رسد. گیاه کنجد دارای برگ های دمبر گلدار می باشد که برگ های پایینی آن لوب دار با بریدگی های سه تایی متقابل بیضی شکل می باشد. میوه کنجد کپسول مانند بیضی کشیده شکل افراشته با پوشش مخملی است. بخش دارویی گیاه کنجد دانه های آن می باشد. دانه های کنجد مرغوب ، کوچک، صاف و بیضی می باشد. رنگ دانه های کنجد نیز زرد رنگ مایل به قهوه ای است که دارای مزه شیرین و روغنی می باشد.
نحوه کاشت کنجد به این صورت که ابتدا زمین را آماده می کنند، سپس به دلیل کوچک بودن بذرهای کنجد آنها را با خاک و موا آلی مخلوط می کنند و در زمین مد نظر می پاشند. همچنین شما می توانید به صورت مکانیزه و ردیفی بذرهای کنجد را در زمین بکارید. نکته ای که وجود دارد این است که یکنواخت بودن زمین، عمق کاشت بذر و میزان بذر مورد استفاده در دستیابی به حداکثر بازدهی تاثیر دارد. پس از کاشت کنجد زمین را آبیاری می کنند.
خواص کنجد سفید:
- دانه های کنجد سرشار از ویتامین B می باشد. برای کاهش درد دندان موثر است.
- مصرف منظم کنجد در افزایش توان جنسی مردان موثر است.
- کنجد سرشار از آهن ، منیزیم و فیبر می باشد.
- کنجد دارای خواص آنتی اکسیدانی فراوانی است.
- در درمان دیابت موثر است و کم خونی را درمان می کند.
- کنجد از سرطان جلوگیری می کند و سلامت قلب و عروق را تضمین می کند.
- در سلامت دستگاه گوارشی و همچنین سلامت تنفس و استخوان، دهان و دندان، چشم، اضطراب و ..مفید است.
روغن کنجد سفید:
عمدتاً مصرف خوراکی دارد و در صنایع داروسازی از آن به عنوان حلال در محلول های تزریقی عضلانی استفاده می شود و استعمال خارجی آن بر اندام های مختلف بدن می‌باشد. روغن کنجد به عنوان پادزهر سموم نیز به کار گرفته می‌شود. همچنین در درمان لک سوختگی روی بدن استفاده دارد. مصرف مداوم کنجد می‌تواند بر تقویت حافظه تأثیرگذار باشد. روغن کنجد روغن خوراکی حاصل از دانه های کنجد می باشد که یک روغن پخت و پز در کشورهای جنوب هند، چین، ژاپن، خاورمیانه، کره استفاده می‌شود و همچنین به عنوان یک تقویت کننده عطر و طعم در غذاهای آسیای جنوب شرقی کاربرد دارد. روغن کنجد از دانه کنجد غنی شده گرفته شده‌است که جایگزین پزشکی گردیده است. به عنوان ماساژ سنتی و انواع شیوه های درمانی به روز استفاده می‌شود. پزشکی سنتی در هند واقع در منطقه «آیورودا» از روغن کنجد جهت آرام کردن علائم مربوط به استرس استفاده می‌شود. تحقیقاتی که در حال اجرا است، نشان می دهد که وجود آنتی اکسیدان غنی شده و چربی های اشباع نشده در روغن کنجد می‌تواند به کنترل فشار خون کمک کند. این روغن به عنوان محبوبترین روغن در آسیا و همچنین یکی از اصلی ترین محصول روغنی شناخته شده‌است، به منظور استخراج روغن با توجه به محدودیت برداشت دستی وجود دارد امروزه از روش‌های مدرن برای تولید آن استفاده می‌گردد.
کاربرد کنجد سفید:
از کنجد برای ساخت دارو استفاده می شود. در پخت نان از کنجد استفاده می شود. برای انواع نوشیدنی ها و پخت کیک و شیرینی از استفاده می شود. از دانه های کنجد برای ساخت روغن استفاده می شود.
دانه های جدا شده و آنهایی که هنوز نرسیده اند، برای تولید روغن کنجد نگهداری می‌شوند. آردی که بعد از استخراج روغن باقی می‌ماند (به آن کنجاله کنجد می‌گویند) تقریبا ۳۵ تا ۵۰ درصد آن پروتئین است و مقداری هم کربوهیدرات دارد و به همین دلیل یکی از بهترین و مغذی ترین خوراک های ماکیان و سایر حیوانات اهلی به حساب می‌آید.
کره‌ی کنجد یا ارده (tahini) نیز یک شیوه بسیار خوب دیگر برای مصرف کنجد است. اگر به آجیل و مغزها حساسیت دارید، ارده می‌تواند جایگزین مناسبی برای انواع کره آجیل باشد. ارده یا کره کنجد معمولا از دانه های برشته شده‌ی کامل کنجد تهیه می‌شود و به همین علت محصولی است که نسبت به دانه های خالص و کامل کنجد، فرآوری بیشتری روی آن انجام شده است که البته همچنان مفید و خوشمزه است. ارده در بعضی از غذاهای کشورهای مدیترانه و خاورمیانه مانند هوموس و باباگانوش وجود دارد. در خیلی از غذاها یا پیش غذاهای آسیایی مانند بادمجان کبابی، خوراک کاری و انواع سس نیز از کره‌ی کنجد استفاده می‌شود.
اگر می‌خواهید در خانه از دانه های کامل کنجد استفاده کنید می‌توانید آنها را در یک ماهیتابه با حرارت کم تا متوسط برشته کنید تا به رنگ طلایی یا قهوه‌ای درآیند و عطر و بوی آجیلی این دانه ها بیشتر شود. فرایند برشته کردن دانه‌های کامل کنجد، تنها چند دقیقه زمان می‌خواهد، پس حواس تان باشد تا نسوزند و سیاه نشوند، چون در این صورت بوی ناخوشایندی از آنها بلند می‌شود!
مطمئنا متداول ترین شیوه‌‌‌ی استفاده از دانه های کنجد، برشته کردن آنها، تهیه کره‌ی کنجد و استفاده از آن در هوموس و سایر پیش غذاهای خاورمیانه ای است. هوموس، ترکیبی ساده و سالم از نخود، سیر و ارده است و می‌توانید به راحتی آن را در خانه درست کنید. باباگانوش هم با بادمجان کبابی و با چاشنی ارده، آبلیمو، سیر و نمک درست می‌شود. می‌توانید به سالادها و سس‌ها، روغن کنجد اضافه کنید و برای مزه‌دار کردن مرغ و گوشت، از روغن کنجد استفاده کنید. می‌توانید دانه‌های کامل کنجد را به نان های خانگی بدون گلوتن، نان بیگل و نان همبرگر بیفزایید و با الهام از ایده های هندی، یونانی، سیسیلی و فرانسوی، دانه های کنجد را در کیک‌ها و دسرها هم به کار ببرید.
