اسپند

اِسپَند (سپند، اسفند، سدابِ سوری، سِداب آفریقایی یا هارمِل) گیاهی است چندساله از گذشته های دور که در ضدعفونی کردن و خوشبو نمودن هوای محل زندگی، دور کردن چشم زخم و درمان بیماری ها در طب سنتی کاربرد داشته است .

گیاه اسپند چیست؟

اسپند گیاهی است علفی،به شکل بوته هایی به ارتفاع 50 سانتی متر، با برگ های فراوان و سبز که میوه این گیاه دایره ای شکل و حاوی دانه های فراوان قهوه ای مایل به سیاه است . میوه گیاه اسپند بخش مورد استفاده آن است.

تاریخچه اسپند:

برای اولین بار این گیاه اولین بار در دهه بیست میلادی در آمریکا و توسط یک کشاورز که قصد داشت از آن رنگ قرمز ایرانی استخراج کند، کاشت شد. پس از آن به مرور زمان در آمریکا رواج یافت و در آن قاره گسترش یافت.

این گیاه بومی مناطق نیمه استوایی هند است و در قسمت‌هایی از آسیای جنوبی، بخصوص هند و پاکستان رشد می کند.

این گیاه در بیشتر نقاط ایران ازجمله اطراف تهران، قم، قزوین، کرج، تبریز، کرمان، نواحی مختلف فارس، سیستان و بلوچستان، نواحی مختلف خراسان، سمنان، دامغان و حواشی کویرهای ایران می روید.

اسپند را می توان دود کرد یا جوشاند و یا تنتور کرد. طبیعت این گیاه گرم و خشک است.

کاربرد اسپند:

رسم سوزاندن اسپند در آتش در کشور هایی نظیر ایران و هند رایج است . در مراسم عروسی هندی برای دور کردن تاریکی از زندگی جدید عروس و داماد آن را می سوزانند. در ترکیه اسپند را در کپسول هایی کوچک نگه داری میکنند تا از شر چشم زخم در امان باشند.همچنین در کشور مراکش برای محافظت در برابر جن از اسپند استفاده میکنند. در کشورهای عربی خاور میانه، دانه‌های خشک شده اسپند را برای محافظت از چشم زخم در آتش می‌ریزند و در حین سوختن اسپند در آتش، دعای خاصی را با توجه به فرهنگ هر منطقه می خوانند و دود آن را فوت می‌کنند. این مراسم در مذهب های مختلف اجرا می شود.

خواص اسپند:

اسپند دارای پتانسیل دارویی بالایی است. در گذشته از عصاره‌ اسپند برای ترشح شیر بیشتر در مادران، درمان کرم‌ روده، روماتیسم، درد معده، افزایش میل جنسی بکار می رفت.

اسپند دارای خاصیت ضد عفونی کنندگی قوی است به همین علت مانند عنبر نسارا، آن را دود میکنند تا هوای محیط را ضد عفونی کنند . در بیشتر کشورهای آسیایی از اسپند به عنوان ضدانگل، کرم کش استفاده می شود.

مضرات اسپند:

اگر از اسپند زیاد تر از حد مجاز استفاده شود ترشح بزاق بیشتر و اعصاب مرکزی ضعیف می شود.همچنین ممکن است باعث سقط جنین، استفراغ، افسردگی و توهم زایی شود.

به زنان باردار توصیه می شود ار مصرف اسند اجتناب کنند زیرا ممکن است جنین را سقط کند.

در کنار خاصیت های بی شمار اسپند، دود کردن زیاد آن ممکن است حساسیت زا باشد و تولید آلرژی برای بیماران مبتلا به آسم کند و یا باعث سردرد،حالت تهوع ‌شود، همچنین در افرادی که زمینه ارثی آسم ندارند نیز می‌تواند موجب حساس شدن ریه‌ها و بروز علائم بیماری شود.

اسفند برای افرادی که دارای طبع گرم هستند مضر است و موجب دردهای ناحیه شکمی و حالت تهوع می شود برای رفع این مشکل می توان اسپند را همراه با میوه های ترش و سکنجبین میل کرد.